�Թ�Ⱥ��

Ganwyd Dr Kaposi ym 1932 i rieni Iddewig a sosialaidd yn Hwngari. Goroesodd arswyd ghetto Debrecen a’r gwersylloedd llafur gorfodol yn Awstria, gan golli hanner ei theulu yn ystod yr Holocost. Ar ôl y rhyfel ac o dan reolaeth Stalin, llwyddodd i ffoi i Loegr yn dilyn Gwrthryfel 1956. Dros y degawdau, daeth yn beiriannydd arloesol, yn addysgwr ac yn awdur, ac yn 2021 cafodd MBE am ei gwasanaeth i Addysg ac Ymwybyddiaeth o’r Holocost.

Cynhaliwyd y digwyddiad mewn cydweithrediad â’r Holocaust Educational Trust (HET), a chafwyd mewnwelediadau lu i'w gwaith cynharach, Yellow Star-Red Star, yn ogystal â chip ar y llyfr newydd sydd ar y ffordd, Harmage and Hope: (An)ecdotes on Exclusion, Prejudice, and Harm, a gyd-awdurodd gyda’r Athro Dr Anja Ballis (Prifysgol Ludwig Maximilian Munich) a’r Athro Ian Pyle (Prifysgol Aberystwyth). Mae’r llyfr yn archwilio effaith anghyfiawnder systemig, gwrthsemitiaeth, Islamoffobia a homoffobia drwy lens rhyngddisgyblaethol.

Mae’r cysyniad o 'harmage' – term newydd a grewyd gan yr awduron – yn disgrifio’r niwed cronnus sy’n deillio o wahaniaethu ac eithrio. Mae’r '(an)ecdotes' yn naratifau personol grymus sy’n cysylltu profiadau hanesyddol o ddioddefaint â’r anghyfiawnder sy’n parhau heddiw. Mae’r dull yn ceisio ysbrydoli myfyrdod ystyrlon, deialog a gweithredu, gan gynnwys adnoddau addysgol ac offerynnau i ddeall niwed mewn cymdeithas. Bydd y llyfr yn cael ei lansio mewn cynhadledd ryngwladol i addysgwyr ym Münster, Yr Almaen, ym mis Tachwedd 2025.

Wrth fyfyrio ar y sgwrs, dywedodd Dr Gareth Evans-Jones, Darlithydd mewn Athroniaeth a Chrefydd a chydlynydd y modiwl Iddewiaeth yn y Byd Modern:

“Roedd hwn yn brofiad cwbl unigryw i’n myfyrwyr – yn ddwys o ran emosiwn, yn gyfoethog yn ddeallusol, ac yn hynod bwysig o ran moeseg. Mae dysgu’n uniongyrchol gan rywun a oroesodd un o gyfnodau tywyllaf hanes dynol, ac sydd hyd heddiw yn llunio dyfodol addysg a chyfiawnder, yn brofiad a fydd yn aros gyda ni. Dyma’r drydedd sgwrs rydym wedi’i threfnu gyda’r Holocaust Educational Trust, ac rydym yn ddiolchgar dros ben am y bartneriaeth barhaus hon.”

Ychwanegodd yr Athro Peter Shapley, Pennaeth Ysgol Hanes, y Gyfraith a’r Gwyddorau Cymdeithas:

“Rydym yn ddiolchgar iawn am y berthynas sydd wedi’i meithrin gyda’r Holocaust Educational Trust. Mae’n rhoi cyfleoedd gwerthfawr ac unigryw i’n myfyrwyr ymgysylltu ag hanes byw, myfyrio’n feirniadol ar anghyfiawnder cyfoes, ac ysbrydoli drwy leisiau fel Dr Kaposi. Dyma’r math o brofiad sy’n llunio ysgolheigion a dinasyddion fel ei gilydd.”

Roedd y digwyddiad hwn yn gam pellach yn ymrwymiad y Brifysgol i feithrin addysg sy’n pontio rhwng hanes a heriau cyfoes, gan arfogi myfyrwyr nid yn unig â gwybodaeth, ond â’r empathi a’r gallu i gyfrannu at ddyfodol mwy cyfiawn.